Papağanlar, kafaları büyük, boyunları kısa, taklit kabiliyetleri yüksek zeki kuşlardır. Kalın ve kıvrık üst gagaları hareketlidir. Alt gaga ise yiyecekleri kırmada tabla vazifesi görür. Tırmanma anında gagalarını üçüncü bir ayak gibi kullanma özelliklerinden dolayı en iyi tırmanıcı kuş olarak kabul edilirler.
MUHABBET KUŞU
Muhabbet kuşlarında temel rasyonu; darı tohumu (örneğin, gümüş ve Plata darısı), kanarya tohumu, biraz çimlenmiş buğday, kabuksuz yulaf (%3-5) oluşturur. Muhabbet kuşlarına verilen ortalama yem miktarı günde 7g (%10 CA)dır. Yemlerdeki kılçıklar (kavus) günlük olarak üflenerek uzaklaştırılmalıdır.
Muhabbet kuşu rasyonlarında yağlı tohum bulunması gerekir. Rasyonlarda ezilmiş ayçiçeği tohumu, Niger tohumu, keten, haşhaş ve salatalık tohumuna yer verilmelidir. Yaşlı, kondisyonu düşük kuşlarda darı, başakları ile birlikte verilir. Kışın serbest dolaşımlı kafeste yulaf sunulur. Yeşil yem katkıları olarak; yabani otlar, mera otu, yarı olgunlaşmış tohum kapçıkları, salata dış yaprakları, yeşil lahana, hindiba-marul, ıspanak, genç aslanağzı yaprakları, su teresi, kereviz, maydanoz, kışın ise elma ve havuç verilebilir. Ayrıca çayır ve meyve ağacı dalları ile mineral karması önlerinde yer almalıdır.
Kuş griti ve preslenmiş grit taşı iyi bir gaga aşındırıcı olarak önlerinde yer almalıdır. Sadece tohumlar ile beslenen kuşlarda Ca, Mn, I, ve vitamin A, D, B12 eksikliği görülür. Bunun için en iyi çözüm CeDe Mineral takviyesidir. Bu mineral kullanıldığında mürekkep balığı kemiği gibi ürünlere gerek yoktur. Yumurta problemleri, yavru ve anormal kabuk yapısının temelinde beslenme bozukluğu yer alır.
Muhabbet kuşları 4-6 adet arası yumurta yumurtlar. Kuluçka süresi 17 gündür. Aşırı nemli ortamda embriyo nal ölümler görülür. Taban ve tüneklerdeki ıslaklık sonucu ise mantar ve küf üremeleri oluşur.
GÜVERCİN
Güvercinler, süs güvercinleri, uçucu güvercinler ve besi (etlik) güvercinleri olarak 3 grupta incelenirler. Ülkemizde besi güvercinleri yetiştirilmemektedir. Süs güvercinleri güzellikleri, tüy kalitesi ve şekilleri ile dikkat çeker. Posta güvercini olarak yetiştirilen uçucu güvercinler, takla atabilir, yüksekten uçabilirler. Güvercinlerin 10-18 yıl arasında ömürleri olup, en verimli dönemleri 2-8 yaş arasıdır.
Vücutları orta büyüklükte olan, küçük başlı, kısa boyunlu ve kısa bacaklı kuşlardır. Gagaları kısa ve zayıf yapılı olup, ucu aşağıya doğru hafifçe kıvrıktır. Gagalarının dibinde, burun deliklerini örten pul şeklinde bir zar bulunur. Kanatları orta uzunluktadır ve uçuşları hızlıdır. Ayakta, arka parmak yere değer. Kursakları büyükçedir. Gagalarını su içerisine sokarak su içerler (su içebilmek için, diğer kuşlar gibi kafalarını yukarı kaldırmalarına gerek yoktur). Başlarını geriye çekip çevirerek uyurlar.
İki yumurta bırakırlar. Kuluçkaya yatma ve yavrunun bakımı, her erkek hem de dişinin sorumluluğu altındadır. Yavrular yumurtadan çıktıklarında gözleri kapalıdır. Yeni doğmuş yavrular, kursaktan çıkarılan süt gibi bir sıvıyla beslenir. Kutuplar hariç, dünyanın her yerinde görülürler.
Monogam (tek eşli) yaşarlar. Erkek yuva malzemesini taşır, dişi de yuvayı yapar. çoğunlukla erkek gündüzleri, dişi de geceleri kuluçkaya yatar.
Güvercinlere verilecek günlük yem miktarı yaklaşık canlı ağırlığın %10'u olup ortalama 40-50 g arasındadır. Su ise ad libitum verilir ve yaklaşık 30 güvercine 1 litredir. Yemleme 1 öğün olup akşamları yapılır. Farklı güvercin ırkları aynı sürede yemlerini tüketemediklerinden, bunların ayrı yemlenmesi gerekir.
Genç güvercin besisinde; güvercinler, 4 haftada kesim olgunluğu olan 500 g canlı ağırlığa ulaşırlar. Bunlara verilecek olan peletler küçük ve sağlam olmalı, çok az ufalanmalıdır. Çok şekilli yemler ise hayvanlar tarafından reddedilir.
Güvercinlere grit amacıyla; küçük taşlar, kireç ve midye kabuğu verilebilir. Özellikle kuş evlerinde, kuluçka süresince ve tüy değiştirmeden önce vitamin (vitamin A,D,E, B6,B12) ilavesi gerekir. Güvercinler, yeşil yemlerle de (aslanağzı, genç çayır otları) vitamin alırlar. Kışın ise rasyonlara havuç ilave edilebilir.
SAKAKUŞU (Carduellis carduellis )
Passeriformes ( Ötücü kuşlar ) takımının Fringillidae familyasından, gagasını çevreleyen kırmızı renkle dikkat çeken, küçük gagalı kuş türü. Erişkinlerde gaga dibinden gözün arka ucuna kadar yayılan bu kırmızılığı yalnız gaga ile göz arasındaki koyu esmer bir bant keser başın gerdan ve gözün gerisindeki yanları beyaz tepe ve boyun yanları siyahtır. Kanatların ortası boyunca, gövdeye doğru sarı renkli bir bant uzanır. Kanatların beyaz lekeli arka kenarları dışında kalan öbür bölümleri siyah, sırt kahve rengi, kuyruk sokumu beyazımsıdır. Siyah kuyruk tüylerinin uçlarında da beyaz lekeler bulunur. Saka kuşları sulak alanları sevdikleri için Türkler bu kuşlara saka kuşu adını vermişlerdir. Güzel ötüşleri ile tanınan bu kuşlar incir, ayçiçeği, devedikeni tohumunu çok sever. Uzunluğu 13 cm dir.
Ormanlık alanlarda ürer. Üreme mevsimleri dışında küçük sürüler halinde dolaşırlar. Özellikle kasım ayında meraklıları tarafından ağlarla çığırtkan yardımıyla yakalanırlar. Kuyruk sokumundaki beyaz tüylere badem, başın arka kısmındaki kırmızı lekeli olanlara kenesettinli, boynu beyaz olanlara akgerdan, İri olanlara kasım sakası, küçük koyu renkli olanlara kömür sakası adları ile anılır. Özellikle Rusya da beyaz renkli kırmızı maskeli sakalar vardır. Dişi kanarya ile çiftleştirilenlere saka piçi denir. Bu kuşlar kanarya ve sakanın ortak özelliklerini taşırlar. Saka melezleri hastalıklara karşı daha dirençli olmalarına karşın fertil özelliğe sahip değildirler. Saka kuşları, güzel ötüşlü, parlak renkli hareketli kuşlar olması nedeniyle, güzelliklerinin bedelini ağır ödemişlerdir. Özellikle yaşadığı yerlerdeki temiz su kanalların hızla kirlenmesi ve çok sevdikleri, kara hindi bağ ve deve dikeni tohumların hızla yok olması ve saka ticaretinin hızla çoğalması bu kuşların hızla yok olmasına neden olmaktadır. Türkiye de saka kuşları ötmesi için genelde dar kafeslerde tutulmaktadır. İngilizler geniş salmalarda bu kuşlardan yavru alabilmektedir.
